Viêm nhiễm phụ khoa là căn bệnh thường gặp ở phụ nữ đã có quan hệ tình dục, không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt và đời sống tình dục mà còn có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng chức năng sinh sản cũng như sức khoẻ của người phụ nữ. Nguy hiểm trong số đó là căn bệnh viêm mủ vòi trứng. Mới đây, các bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang đã phẫu thuật nội soi xử trí viêm phúc mạc do viêm mủ vòi trứng cho bệnh nhân N.T.H. (38 tuổi, trú tại xã Khám Lạng, huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang), nhập viện trong tình trạng đau bụng dữ dội vùng hố chậu 02 bên, sốt cao, 02 vòi trứng và 02 buồng trứng bị áp-xe chứa đầy mủ trắng.

Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện thăm khám cho bệnh nhân N.T.H. khi điều trị tại Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện

“Trước khi nhập viện Sản Nhi Bắc Giang khoảng 02 tuần, tôi thấy đau bụng dưới và ra nhiều khí hư đường âm đạo. Tôi có khám phụ khoa tại Phòng khám gần nhà, bác sỹ chẩn đoán là viêm phần phụ và kê thuốc kháng sinh dùng trong 10 ngày. Nhưng triệu chứng đau bụng không hề thuyên giảm, tới ngày thứ 10 thì tôi thấy đau bụng dữ dội vùng hố chậu 02 bên, đau nhất là bên hố chậu phải kèm theo sốt, rét run, nhiệt độ 38,5o - 39oC. Được người quen giới thiệu, tôi xuống Thành phố Bắc Giang kiểm tra tình trạng sức khoẻ tại Phòng khám của một bác sỹ uy tín trong Ngành Sản - Phụ khoa. Lúc ấy mới biết mình bị viêm mủ phần phụ có nguy cơ viêm phúc mạc cần phải phẫu thuật sớm và được giới thiệu vào Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang điều trị” - Bệnh nhân N.T.H. cho biết.

Tại Khoa Phụ - Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang, bệnh nhân N.T.H. được thăm khám, siêu âm và làm các xét nghiệm cần thiết. Sau khi có kết quả, các bác sỹ Khoa Phụ đã hội chẩn xin ý kiến của Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện về phương pháp điều trị. Với tình trạng viêm phúc mạc, bệnh nhân H. được chỉ định truyền tĩnh mạch 02 loại kháng sinh mạnh là Ceftriaxone và Metronidazol, truyền dịch hạ sốt, giảm đau, hồi sức tích cực để sau khi dùng kháng sinh từ 06 - 12 tiếng sẽ phẫu thuật. Trong quá trình theo dõi, bệnh nhân N.T.H. vẫn thấy đau và sốt. Siêu âm lại ổ bụng, kết quả siêu âm ruột thừa tăng kích thước, có hình ảnh thâm nhiễm mỡ. Nhận thấy đây là trường hợp phức tạp, hơn nữa qua thăm khám thấy khối viêm rất dính, có thể là viêm ruột thừa thứ phát sau viêm phúc mạc do viêm mủ phần phụ nên kíp trực đã mời Giám đốc Bệnh viện Lê Công Tước trực tiếp phẫu thuật nội soi cho bệnh nhân.

Hình ảnh ruột thừa tăng kích thước, thâm nhiễm mỡ, theo dõi tổn thương viêm trên siêu âm

Khi tiến hành phẫu thuật, kíp phẫu thuật gồm Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện; Bác sỹ Vũ Tùng Cương - Khoa Phụ và Bác sỹ CKI Phạm Văn Khôi phụ trách gây mê hồi sức thấy trong ổ bụng có nhiều dịch mủ trắng như sữa, một số quai ruột non và đại tràng có nhiều giả mạc trắng, các quai ruột và mạc nối dính vào khối viêm ở vòi trứng buồng trứng 02 bên, kíp phẫu thuật đã gỡ dính ruột ra khỏi khối viêm, kiểm tra thấy 02 vòi trứng viêm to dần, kích thước 6x6x7cm, bên trong có nhiều mủ trắng. 02 buồng trứng cũng viêm chứa đầy mủ trắng, buồng trứng phải có ổ mủ kích thước 3x3x4cm, buồng trứng trái có khối u dạng lạc nội mạc kích thước 3x3x4cm đã nhiễm khuẩn, có nhiều giả mạc và mủ trắng. Nhận thấy 02 buồng trứng đã áp-xe chứa đầy mủ không thể bảo tồn vì nếu bảo tồn thì những ổ viêm trong buồng trứng sẽ tiếp tục gây viêm và chảy mủ vào trong ổ bụng dẫn tới viêm phúc mạc sau mổ nên Giám đốc Lê Công Tước đã quyết định cắt bỏ toàn bộ 02 vòi trứng và 02 buồng trứng. Tiếp đó, lấy bớt và làm sạch giả mạc bám ở các quai ruột và ở mạc treo ruột thừa, hút sạch mủ trong ổ bụng, rửa ổ bụng bằng 3.000 ml dung dịch huyết thanh mặn NaCl 9% pha với 300 ml dung dịch sát khuẩn Povidone, sau đó rửa lại ổ bụng bằng 6.000 ml huyết thanh mặn NaCl 9% và đặt 01 dẫn lưu túi cùng Douglas. Kết quả sau khoảng 03 tiếng căng thẳng trong Phòng Phẫu thuật,  kíp mổ nội soi đã xử trí thành công khối viêm áp xe buồng trứng và vòi trứng cho bệnh nhân.

Trên màn hình nội soi thấy ổ bụng bệnh nhân N.T.H. ngập mủ

02 vòi trứng bị viêm có nhiều mủ trắng

Sau phẫu thuật, bệnh nhân H. tiếp tục được truyền dịch, kháng sinh, lợi tiểu, hồi sức tích cực tại Phòng Hồi sức hậu phẫu của Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức. Sau hồi sức ổn định, bệnh nhân H. được chuyển về Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện để tiếp tục theo dõi và điều trị ổn định cho tới khi ra viện.

“Ca phẫu thuật nội soi viêm phúc mạc do viêm mủ vòi trứng phức tạp với nhiều khó khăn”

Đó là nhận định của Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện về trường hợp của bệnh nhân N.T.H. “Vì bệnh nhân bị viêm phúc mạc, bụng chướng nên kíp phẫu thuật gặp khó khăn ngay từ khi chọc Trocar vào ổ bụng. Bên cạnh đó, 02 vòi trứng cũng bị viêm, các tạng xung quanh bao bọc thành khối rất dính nên việc gỡ dính cũng rất khó khăn, có nguy cơ tổn thương ruột hoặc bỏ sót tổn thương do không gỡ dính được sẽ khiến bệnh nhân tiếp tục bị viêm phúc mạc sau mổ. Hơn nữa, các quai ruột và ruột thừa cũng bị viêm thứ phát và có nhiều giả mạc, mà ruột thì không thể cắt bỏ do đó phải điều trị tích cực bằng kháng sinh. Đặc biệt, trong ổ bụng bệnh nhân chảy nhiều mủ gây nhiễm trùng, nhiễm độc nên cần phải rửa sạch bằng dung dịch thuốc sát khuẩn, tiếp đó rửa bằng huyết thanh mặn; để hút rửa sạch mủ trong ổ bụng phải mất khoảng 01 giờ nên đòi hỏi phẫu thuật viên phải rất kiên trì, cẩn thận và tận tâm với sức khoẻ bệnh nhân. Cuối cùng, để việc điều trị hậu phẫu đạt kết quả tốt nhất thì bác sỹ cũng phải sử dụng kháng sinh cho phù hợp, trước tiên lựa chọn theo kinh nghiệm, sau đó mới nuôi cấy làm kháng sinh đồ” - Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang chia sẻ về trường hợp này.

Vòi trứng (hay còn gọi là vòi tử cung) là một bộ phận quan trọng trong cơ quan sinh sản của nữ giới, xuất phát từ tử cung đến cạnh buồng trứng và có chức năng dẫn trứng đã thụ tinh từ buồng trứng vào buồng tử cung. Nguyên nhân gây viêm mủ vòi trứng là do vi khuẩn từ các ổ viêm nhiễm ở âm đạo, cổ tử cung, tử cung lây truyền lên vòi trứng. Tác nhân gây bệnh viêm mủ vòi trứng hàng đầu là lậu cầu rồi đến các vi khuẩn khác như liên cầu, tụ cầu… Viêm mủ vòi trứng nếu được chẩn đoán và điều trị sớm có thể khỏi hoàn toàn; nếu điều trị muộn không đúng phương pháp sẽ gây ra những biến chứng cấp tính như áp-xe vòi trứng, viêm phúc mạc tiểu khung, viêm phúc mạc toàn thể, nhiễm trùng nhiễm độc và tử vong. Trường hợp không có biến chứng cấp tính thì sẽ trở thành viêm mạn tính và để lại hậu quả lâu dài như viêm ứ nước, ứ mủ vòi trứng; dính, tắc vòi trứng; dính tử cung vòi trứng buồng trứng vào các tạng xung quanh khiến bệnh nhân đau đớn và rất khó khăn khi phải can thiệp phẫu thuật các bệnh lý của tử cung buồng trứng.

Qua đây, Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện cũng khuyến cáo rằng: Phụ nữ khi thấy có triệu chứng đau bụng dưới rốn thì trước tiên cần phải đi khám chuyên khoa Phụ - Sản để xác định hoặc loại trừ đau bụng do bệnh lý phụ khoa. Đối với viêm phần phụ cấp cần phải được điều trị kháng sinh liều cao phối hợp để tránh viêm mủ, áp-xe vòi trứng, buồng trứng gây viêm phúc mạc và thậm chí là vô sinh. Trường hợp viêm phần phụ đã gây ra biến chứng viêm mủ vòi trứng thì cần phải được phẫu thuật sớm để dẫn lưu mủ bảo tồn vòi trứng hoặc cắt bỏ vòi trứng tuỳ theo mức độ bệnh; tránh để biến chứng nặng như viêm phúc mạc hoặc nhiễm trùng huyết đe doạ tính mạng người bệnh.

Hiền Chúc