Trong sản khoa, có những ca bệnh không chỉ phức tạp mà còn mang tính chất sinh - tử từng giây. Rau tiền đạo trung tâm cài răng lược tại vết mổ đẻ cũ nhiều lần chính là một trong những biến chứng sản khoa nguy hiểm nhất - với nguy cơ mất lượng máu lớn, truỵ tim mạch và thậm chí tử vong cao, thường được xử trí tại những bệnh viện đầu ngành tuyến Trung ương. Nhiều Chuyên gia Sản khoa trong nước và quốc tế nhận định rằng: Phẫu thuật rau tiền đạo cài răng lược không dành cho “người non tay nghề” và không phải bệnh viện tuyến Tỉnh nào cũng đủ điều kiện về nhân lực, trang thiết bị và phối hợp liên chuyên khoa để can thiệp an toàn. Vậy nhưng tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang, những ca phẫu thuật “siêu khó ” từng được coi là “nỗi ám ảnh” này đều được thực hiện thành công và chính năng lực làm chủ những ca bệnh sản khoa phức tạp, xử trí thành công các biến chứng nguy hiểm - bằng trí tuệ, kỹ thuật và y đức là giá trị cốt lõi tạo nên uy tín, thương hiệu Bệnh viện trong lòng Nhân dân và khẳng định vị thế trong nền y tế nước nhà. Trường hợp của sản phụ Bùi Thị Nhung (34 tuổi, trú tại xã Tiến Dũng, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang) là một ca bệnh điển hình. Từng trải qua 03 lần sinh mổ, hành trình mang thai lần thứ 04 này của Chị Bùi Thị Nhung cũng thật vất vả khi bị rau tiền đạo trung tâm cài răng lược nguy hiểm đe doạ tính mạng của mẹ và thai nhi. Thật may mắn khi Giám đốc Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang Lê Công Tước cùng kíp phẫu thuật đã thành công giúp sản phụ Nhung thoát khỏi nguy kịch và đón bé gái 2,9kg chào đời an toàn trong niềm hạnh phúc vô bờ của gia đình.    

Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện cùng kíp phẫu thuật vô cùng thận trọng, chính xác trong từng thao tác để giữ trọn 02 sự sống   

Mang thai lần thứ 04 sau 03 lần mổ lấy thai, Chị Bùi Thị Nhung không ngờ mình sẽ đối diện với một biến chứng sản khoa nguy hiểm đến vậy. “Lần mang thai thứ 04 này tôi thật sự rất hoang mang, lo lắng khi biết mình bị rau tiền đạo trung tâm. Tìm hiểu thông tin trên mạng, tôi càng cảm thấy bất an hơn vì bệnh lý này rất nguy hiểm, có thể khiến mẹ và thai nhi tử vong. Những tháng đầu thai kỳ, tôi bị ra máu phải điều trị giữ thai, bác sỹ cũng dặn tôi cần phải nghỉ ngơi và giữ tinh thần thật tốt để không ảnh hưởng tới em bé trong bụng. Từng 03 lần sinh mổ, lần này lại bị rau tiền đạo trung tâm phức tạp nên nhiều người khuyên tôi ra Hà Nội để điều trị và phẫu thuật, nhưng sau khi được bạn bè giới thiệu và qua tham khảo các trường hợp rau tiền đạo trung tâm, rau cài răng lược đã được Bác sỹ Tước cùng ê-kip bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang phẫu thuật thành công giúp “mẹ tròn con vuông” , gia đình tôi đặt trọn niềm tin vào các bác sỹ Bệnh viện và cảm thấy yên tâm hơn khi điều trị giữ thai tại đây chờ ngày con chào đời”.   

Chủ động tiên lượng ngay từ trong thai kỳ    

Ngay từ tuần 26 thai kỳ, khi thai phụ Nhung có dấu hiệu ra máu và được nhập viện theo dõi, qua thăm khám lâm sàng và siêu âm Doppler, chụp Cộng hưởng từ, các bác sỹ đã đánh giá sớm nguy cơ và lên kế hoạch điều trị toàn diện. Với chẩn đoán thai phụ bị rau tiền đạo trung tâm cài răng lược tại vết mổ đẻ cũ - một trường hợp cực kỳ khó khăn nhất là khi thai phụ từng có tiền sử phẫu thuật lấy thai 03 lần, nếu phẫu thuật viên không dày dạn kinh nghiệm trong việc phẫu thuật xử trí những trường hợp như thế này thì nguy cơ thai phụ sẽ tử vong do không kịp cầm máu nên các bác sỹ đã mời Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện trực tiếp phẫu thuật để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi. Với kinh nghiệm xử trí thành công rất nhiều ca bệnh rau tiền đạo cài răng lược, Thầy thuốc ưu tú – Bác sỹ CKII Lê Công Tước - Giám đốc Bệnh viện xác định đây là trường hợp phức tạp do rau tiền đạo trung tâm hoàn toàn rau cài răng lược diện rộng ăn đến lớp thanh mạc của tử cung và nghi ngờ vào bàng quang nên đã quyết định mổ lấy thai ở tuần 36 thai kỳ, phương pháp gây mê nội khí quản và mở bụng theo đường trắng giữa dưới rốn để thuận lợi trong quá trình phẫu thuật và xử lý tình huống.   

Chị Bùi Thị Nhung trước khi vào Phòng Phẫu thuật   

Ca phẫu thuật “siêu khó” - Kỹ thuật quyết định thành công với vô vàn sự thận trọng để giữ trọn 02 sự sống    

Khi mở ổ bụng, kíp phẫu thuật của Giám đốc Bệnh viện Lê Công Tước, Bác sỹ CKII Hán Mạnh Cường - Trưởng Khoa Sản II, Bác sỹ CKI Lê Trâm Anh - Phó Trưởng Khoa Sản II và Bác sỹ CKI Nguyễn Thị Hương nhận thấy 1/2 mặt trước tử cung dính vào thành bụng và bàng quang. Trên nền vết mổ đẻ cũ 03 lần, kíp phẫu thuật cực kỳ tỉ mỉ, cẩn thận gỡ dính tử cung ra khỏi thành bụng, quan sát thấy từng đám múi rau ăn vào đến lớp thanh mạc làm cho bề mặt tử cung lồi lên, các mạch máu tăng sinh chằng chịt trên bề mặt, bàng quang dính vào mặt trước tử cung lên trên vết mổ cũ, các mạch máu từ bàng quang tăng sinh đến bám vào tử cung, có các múi rau ăn sâu vào đến lớp thanh mạc. Mọi thao tác lúc này phải đúng kỹ thuật và chính xác tuyệt đối nếu không sẽ đe dọa trực tiếp tính mạng của người mẹ, Giám đốc Bệnh viện Lê Công Tước thận trọng gỡ dính bàng quang và các mạch máu tăng sinh từ bàng quang đến bề mặt tử cung. Sau khi gỡ dính toàn bộ bàng quang ra khỏi đoạn dưới tử cung, xác định đây là trường hợp rau cài răng lược vào vết mổ đến thanh mạc không thể bảo tồn tử cung nên kíp phẫu thuật đã quyết định rạch dọc thân và đáy tử cung để lấy thai và đón bé gái nặng 2,9kg chào đời an toàn, đồng thời đưa bé về Khoa Sơ sinh của Bệnh viện để các bác sỹ theo dõi, chăm sóc. Tiếp đó, kíp phẫu thuật cặp cầm máu tạm thời vết rạch tử cung bằng 04 kẹp ăng cơ, sau đó cặp 02 động mạch và tiến hành cắt tử cung. Tuy nhiên, để cắt được tử cung trong trường hợp rau tiền đạo trung tâm hoàn toàn cũng không hề dễ dàng mà phức tạp hơn rất nhiều so với các trường hợp rau bám ở thân và đáy tử cung, vì trong rau tiền đạo trung tâm bánh rau bám hoàn toàn ở đoạn dưới làm cho đoạn dưới (eo) tử cung căng to lấn sang 02 bên chậu hông nên khó kẹp cắt và dễ tổn thương niệu quản, bàng quang. Nhưng do đã tiên lượng tình huống và có sự “dọn đường” cẩn thận từ trước khi lấy thai nên kíp phẫu thuật chỉ mất khoảng 05 phút đã cắt được tử cung để cầm máu. Sản phụ Nhung cũng được sử dụng Gel Singclean chống dính sau phẫu thuật lấy thai. Trong suốt thời gian phẫu thuật, theo dõi mạch, huyết áp, độ bão hoà oxy máu của sản phụ đều ổn định không hề biến đổi, không phải hồi sức tích cực và không phải sử dụng thuốc cầm máu, thuốc chống rối loạn đông máu do sản phụ không bị mất máu trong mổ. Sau cuộc phẫu thuật khoảng 02 giờ, kiểm tra sản phụ bị thiếu máu nhẹ nên đã được truyền 02 đơn vị khối hồng cầu 250ml.    

Kíp phẫu thuật nhận thấy 1/2 mặt trước tử cung dính vào thành bụng và bàng quang   

Hình ảnh gai rau ăn sâu vào cơ tử cung đến lớp thanh mạc   

Kíp phẫu thuật rất thận trọng trong từng thao tác để cắt tử cung cho sản phụ Nhung khi bị rau tiền đạo trung tâm cài răng lược phức tạp   

Điều trị hậu phẫu tại Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện, sức khoẻ của sản phụ Nhung cũng phục hồi tốt. Ngày thứ 04 sau cuộc phẫu thuật, bé gái Nguyễn Ngọc An Nhiên đang được chăm sóc tại Khoa Sơ sinh cũng được trở về trong vòng tay yêu thương của Mẹ.    

Chào đời thiếu tháng nên bé Nguyễn Ngọc An Nhiên được chăm sóc tại Khoa Sơ sinh cho tới khi sức khoẻ ổn định   

“Mỗi lần xoa bụng, cảm nhận con “đạp” từng nhịp khoẻ mạnh, tôi lại nghẹn ngào. Tôi cảm thấy yên tâm khi được theo dõi thai kỳ tại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang; có lẽ vì niềm tin, vì được các bác sỹ tư vấn nhẹ nhàng, quan tâm tận tình và cũng vì thấy các sản phụ giống mình đã mổ an toàn trước đó. Nhưng trước khi lên bàn mổ, tôi lại lo lắng, chỉ sợ nếu mình không tỉnh lại sau cuộc mổ nữa thì con sẽ thế nào? Đến bây giờ, ngắm nhìn con gái ngủ say trong vòng tay, tôi mới cảm nhận sâu sắc “mẹ tròn con vuông” . Và chính lựa chọn ở lại Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang điều trị đã giúp mẹ con tôi đều bình an. Mổ lần thứ 04 lại bị bệnh lý phức tạp nhưng tôi thấy sức khoẻ hồi phục rất nhanh, 03 ngày sau mổ tôi có thể tự đi lại sang Khoa Sơ sinh để thăm con rồi. Tôi thực sự biết ơn Bác sỹ Tước cùng kíp phẫu thuật, và cũng xin gửi lời cảm ơn các y bác sỹ Khoa Sản II, Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện cùng các y bác sỹ Khoa Sơ sinh đã quan tâm, chăm sóc tận tình cho mẹ con tôi. Thay mặt gia đình, tôi xin chúc tập thể y bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang luôn dồi dào sức khoẻ và chúc Bệnh viện ngày càng phát triển hơn nữa” - Sản phụ Nhung xúc động chia sẻ.   

Chị Bùi Thị Nhung hạnh phúc ngắm nhìn con yêu ngủ ngoan trong vòng tay   

Phẫu thuật rau tiền đạo cài răng lược không còn là “nỗi ám ảnh” mà đã trở thành thế mạnh kỹ thuật mang dấu ấn thương hiệu của bệnh viện tuyến Tỉnh    

Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện cho biết: “Phẫu thuật lấy thai trên bệnh nhân có vết mổ đẻ cũ 03 lần đã được coi là phức tạp do dính tử cung vào thành bụng và bàng quang. Phẫu thuật rau tiền đạo trung tâm cài răng lược vào vết mổ đẻ cũ lại càng đặc biệt khó khăn hơn rất nhiều do các gai rau ăn sâu vào cơ tử cung, có thể qua lớp cơ đến thanh mạc tử cung, có trường hợp còn ăn sâu vào cơ bàng quang. Do các gai rau ăn sâu vào lớp cơ tử cung ở khu vực sẹo mổ cũ kèm theo dính tử cung vào thành bụng hoặc tử cung vào bàng quang nên khi phẫu thuật bóc tách gỡ dính để lấy thai hoặc cắt tử cung cực kỳ phức tạp bởi chỉ một động tác của mũi kéo không chuẩn hoặc bóc tách không đúng lớp làm tổn thương vào cơ tử cung hoặc múi rau thì máu sẽ chảy xối xả, bệnh nhân có thể trụy tim mạch ngay trên bàn mổ. Mặt khác, khi bàng quang và ruột dính vào tử cung thì phẫu thuật cắt tử cung sẽ trở nên vô cùng khó khăn do tình trạng máu chảy xối xả cả trước và sau khi lấy thai dẫn đến khi bóc tách bàng quang hoặc ruột ra khỏi tử cung để cắt tử cung cầm máu dễ làm tổn thương bàng quang, niệu quản hoặc ruột (nếu có dính ruột). Hơn nữa, thời gian phẫu thuật để cắt được tử cung kéo dài từ 10 -15 phút cũng có thể khiến bệnh nhân mất tới > 2.000 ml máu, có thể gây trụy tim mạch, thậm chí tử vong trong mổ. Ngoài ra, tổn thương bàng quang, niệu quản, ruột cũng là biến chứng nặng làm kéo dài thời gian phẫu thuật, thời gian nằm viện và có thể ảnh hưởng lâu dài đến chức năng của cơ quan này”.   

Với tính chất phức tạp và nguy hiểm của rau cài răng lược trên bệnh nhân có vết mổ đẻ cũ nên phẫu thuật những trường hợp như này luôn là “nỗi kinh hoàng” của các bác sỹ sản khoa. Đặc biệt, tại các Hội nghị Sản - Phụ khoa toàn quốc, các Chuyên gia cũng khuyến cáo nên chuyển các bệnh nhân rau tiền đạo cài răng lược ra tuyến Trung ương và phải có sự phối hợp của các bác sỹ dày dặn kinh nghiệm trong các lĩnh vực: gây mê hồi sức, hồi sức cấp cứu, huyết học truyền máu, sơ sinh, ngoại khoa và đặc biệt là bác sỹ sản khoa phải có tay nghề và bản lĩnh vững vàng. Bên cạnh đó, công tác chuẩn bị cho cuộc mổ cũng phải thật chu đáo đó là: Phải có đủ máu, huyết tương tối thiểu mỗi loại > 2.000 ml (có trường hợp truyền tới 3.000 ml - 4.000 ml), phải nội soi bàng quang đặt 02 sonde J.J vào 02 niệu quản để phân biệt niệu quản, tránh làm tổn thương khi cắt tử cung. Phải đặt Catheter tĩnh mạch trung tâm, đặt Catheter động mạch quay để đo huyết áp động mạch xâm nhập (để hồi sức trụy tim mạch). Với những điều kiện để đảm bảo cho cuộc mổ như vậy thì không phải bệnh viện chuyên khoa tuyến Tỉnh nào cũng đáp ứng được nên hầu hết bệnh lý rau tiền đạo cài răng lược vết mổ đẻ cũ đều chuyển lên tuyến Trung ương. Tuy nhiên, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang tự hào quy tụ đội ngũ phẫu thuật viên dày dặn kinh nghiệm, được trang bị nền tảng kiến thức chuyên sâu và bản lĩnh nên phẫu thuật rau tiền đạo cài răng lược đã trở thành thế mạnh, không một ca phẫu thuật rau tiền đạo trung tâm cài răng lược nào phải chuyển tuyến Trung ương vì lý do chuyên môn. Điều đó đã tạo nên thương hiệu từ chính trải nghiệm thực tế và lòng dũng cảm nghề nghiệp của đội ngũ y bác sỹ Bệnh viện.    

Giữ vững niềm tin - Nâng tầm vị thế y tế Tỉnh nhà   

Một ca mổ, hai sự sống và một tập thể y bác sỹ đã đi qua những giây phút sinh - tử bằng trái tim đầy nhiệt huyết và “bàn tay vàng” vì sức khoẻ Nhân dân. Trong từng thao tác phẫu thuật là kỹ năng vững vàng, trong mỗi quyết định là sự cân nhắc khoa học và phía sau thành công là tinh thần trách nhiệm, sự phối hợp chặt chẽ của nhiều chuyên khoa và tấm lòng yêu Nghề sâu sắc.    

Thầy thuốc ưu tú - Bác sỹ CKII Lê Công Tước, Giám đốc Bệnh viện và Bác sỹ CKII Hán Mạnh Cường - Trưởng Khoa Sản II thăm hỏi tình hình sức khoẻ sản phụ Nhung khi điều trị tại Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện   

Ngược dòng thời gian 25 năm về trước, thời kỳ đầu những năm 2000, Bệnh viện Chuyên khoa Phụ Sản Bắc Giang - tiền thân của Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang đi vào hoạt động, đội ngũ bác sỹ Bệnh viện khi ấy đã nhiều lần đối mặt với những ca mổ rau cài răng lược phức tạp không thể lường trước bởi không có máy siêu âm màu Doppler và đội ngũ bác sỹ khi ấy cũng chưa có nhiều kinh nghiệm siêu âm chẩn đoán rau cài răng lược. Nhưng với quan điểm “An toàn của người bệnh là mục tiêu hàng đầu”, các bác sỹ Bệnh viện Chuyên khoa Phụ Sản Bắc Giang lúc bấy giờ đã không ngừng trăn trở, suy nghĩ rút kinh nghiệm qua từng ca mổ rau cài răng lược vết mổ đẻ cũ, tưởng tượng những khó khăn có thể gặp phải cũng như các tình huống phức tạp để xây dựng kỹ thuật phẫu thuật an toàn, tránh tổn thương bàng quang, niệu quản, hạn chế tối đa mất máu. (Việc tái hiện lại ca mổ và tưởng tượng các tình huống để xây dựng quy trình kỹ thuật của riêng mình là đặc biệt quan trọng cho phẫu thuật viên). Chính vì vậy, qua năm tháng rèn luyện với tinh thần tự lực, tự cường, phát huy nội lực, các bác sỹ Bệnh viện Chuyên khoa Phụ Sản Bắc Giang, nay là Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang đã phẫu thuật thành công những ca rau tiền đạo cài răng lược vết mổ đẻ cũ nhiều lần với các kỹ thuật ngày càng hoàn chỉnh, độ an toàn ngày càng cao, lượng máu mất ngày càng ít, thậm chí không phải truyền máu trong và sau mổ. Với việc làm chủ hoàn toàn kỹ thuật phẫu thuật rau tiền đạo cài răng lược - một trong những kỹ thuật khó bậc nhất trong sản khoa hiện nay, Bệnh viện Sản Nhi Bắc Giang đã và đang khẳng định thương hiệu chuyên môn vững vàng, tự hào là một trong những bệnh viện Phụ Sản - Sản Nhi tốp đầu của cả nước, xứng đáng là địa chỉ tin cậy, nơi gửi trọn niềm tin của người bệnh và giữ hạnh phúc trọn vẹn cho các gia đình.    

Hiền Chúc