Trong ca mổ khẩn cấp xuyên đêm, các y bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh Số 1 đã phải chạy đua với “tử thần” để giành lại sự sống cho bệnh nhân Hoàng Thị T. (40 tuổi, trú tại xã Ngọc Thiện, tỉnh Bắc Ninh) bị sốc mất máu nặng, truỵ tuần hoàn, vỡ tử cung do tự ý phá thai lưu 33 tuần bằng thuốc. Để đưa bệnh nhân trở về từ lằn ranh sinh - tử, 2.800ml khối hồng cầu, 1.150ml huyết tương và 100ml Cryo (huyết tương tủa lạnh giàu yếu tố VIII) đã được truyền cấp tốc để cấp cứu bệnh nhân khi tính mạng đang “ngàn cân treo sợi tóc”. Đằng sau những con số ấy là cả một cuộc chiến đầy căng thẳng, nơi từng giọt máu truyền vào, từng nhịp tim giữ lại là thêm một cơ hội sống và hơn hết, đó là minh chứng cho trái tim tận hiến của những người thầy thuốc không ngừng hy sinh thầm lặng để bảo vệ sự sống, thắp sáng niềm tin và mang lại hạnh phúc cho người bệnh. 

Các y bác sỹ chạy đua với thời gian để cứu sống bệnh nhân từ tay “tử thần”   

Tiếp nhận bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch 

Bệnh nhân Hoàng Thị T. được chuyển tuyến cấp cứu tới Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh Số 1 trong tình trạng nguy kịch: khó thở, da xanh tái, niêm mạc nhợt, bụng chướng căng đau dữ dội, huyết áp không đo được, mạch nhanh nhỏ khó bắt > 150 lần/phút, đại - tiểu tiện không tự chủ, âm đạo ra huyết đỏ sẫm.  

Khai thác nhanh bệnh sử được biết bệnh nhân T. từng 04 lần sinh thường, lần mang thai thứ 05 này được khoảng 33 tuần tuổi, tuy nhiên trước khi nhập viện 02 ngày, khi thấy thai nhi “không đạp” , Chị T. đã đi khám thai tại Phòng khám tư thì phát hiện không còn tim thai, thai đã chết lưu. Do thiếu hiểu biết và nghĩ rằng có thể tự xử lý được nên thay vì đến bệnh viện xử trí, Chị T. đã tự ý mua thuốc phá thai về uống tại nhà nhưng không ngờ chính sự chủ quan suýt chút nữa đã phải đánh đổi bằng cả mạng sống của mình.   

Báo động đỏ trong đêm         

Sau khi tiếp nhận và thăm khám lâm sàng, kíp trực vừa hồi sức, lấy thêm đường truyền, đồng thời lấy máu làm các xét nghiệm cần thiết (xác định nhóm máu để truyền máu) và mời Lãnh đạo Bệnh viện hội chẩn cấp cứu, thống nhất chẩn đoán bệnh nhân T. bị sốc mất máu nặng, nghi do vỡ tử cung sau khi tự ý phá thai 33 tuần bằng thuốc và ngay lập tức chuyển bệnh nhân lên Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức để phẫu thuật cấp cứu, đồng thời báo động đỏ toàn viện để cứu bệnh nhân nguy kịch. Đội ngũ y bác sỹ sẵn sàng bước vào ca phẫu thuật. Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức nhanh chóng chuẩn bị hồi sức trước, trong và sau mổ. Khoa Xét nghiệm cấp tốc thực hiện xét nghiệm và trả kết quả trong thời gian ngắn nhất, cùng với đó là chuẩn bị khối hồng cầu, huyết tương và sẵn sàng đi ra Trung ương lấy máu bổ sung nếu cần. Lúc này tinh thần bệnh nhân T. không còn tỉnh táo, tiếp xúc chậm, tại Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức, bệnh nhân được gây mê nội khí quản, tiến hành lấy nhiều đường truyền, mọi thao tác được triển khai đồng thời trong từng tích tắc. Không khí trong Phòng Phẫu thuật tràn đầy sự căng thẳng: mỗi ánh mắt, mỗi động tác đều khẩn trương và chuẩn xác. Các bác sỹ hiểu rõ nếu chỉ chậm trễ một chút thôi thì bệnh nhân sẽ tử vong.  

“Cuộc chiến” giành lại sự sống 

Khi tiến hành phẫu thuật, rạch thành bụng đường trắng giữa dưới rốn mở ổ bụng, kíp phẫu thuật gồm phẫu thuật viên Bác sỹ CKII Đào Xuân Hiền - Phó Trưởng Khoa, Phụ trách Khoa Hỗ trợ sinh sản là Trưởng ca trực, Bác sỹ CKI Nguyễn Thuỳ Ninh, Bác sỹ CKI Phạm Sơn Tùng và Bác sỹ CKI Nguyễn Thị Hương phụ trách gây mê hồi sức nhận thấy thành bụng trắng bệch, vết rạch không có máu chảy ra, vào ổ bụng thì máu đỏ sẫm chảy tràn ngập trong ổ bụng và khoảng 03 lít máu đỏ sẫm lẫn máu cục chảy ào ra. Kíp phẫu thuật nhanh chóng bộc lộ tử cung, xác định đường vỡ, kéo căng tử cung lên để tránh chảy máu và thấy cả túi thai đi qua đường vỡ tử cung rộng/dọc mặt sau vào trong ổ bụng (khối thai to, thai nhi cân nặng 1.800 gram). Do mất máu, do rối loạn đông máu nặng dẫn đến máu tiếp tục chảy ra từ buồng tử cung, bệnh nhân rơi vào tình trạng rối loạn đông máu nặng. Không còn thời gian chần chừ, kíp phẫu thuật quyết định cắt tử cung bán phần - lựa chọn duy nhất để cầm máu, cứu sống bệnh nhân. Song song với quá trình phẫu thuật là hồi sức tích cực, truyền máu cấp tốc, điều trị rối loạn đông máu cho bệnh nhân, duy trì thuốc vận mạch, thở máy, an thần và bù đủ khối lượng tuần hoàn… Đã có những lúc tưởng chừng không còn hy vọng cứu sống bệnh nhân khi có dấu hiệu ngừng tuần hoàn nhưng không một ai cho phép mình bỏ cuộc; từng giây, từng phút, toàn bộ kíp mổ đã dồn sức để níu giữ sự sống đang cận kề ranh giới sinh - tử mong manh.   

Tử cung vỡ dọc ở mặt sau từ đáy đến tận cổ tử cung 

Kết quả sau hơn 02 giờ căng thẳng trong Phòng Phẫu thuật, kíp mổ đã thành công giúp bệnh nhân T. thoát khỏi cơn nguy kịch, cầm máu an toàn. Lượng máu được truyền cho bệnh nhân trong cuộc phẫu thuật là 1.750ml khối hồng cầu, 1.150ml huyết tương và 100ml Cryo (huyết tương tủa lạnh giàu yếu tố VIII). Sau mổ, bệnh nhân T. tiếp tục được truyền thêm 1.050 ml khối hồng cầu. Để bệnh nhân hồi phục tốt, không bị bất kỳ tổn hại nào về sức khoẻ thì quá trình hồi sức tích cực sau mổ cũng giữ vai trò rất quan trọng. Tại Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức, bệnh nhân T. tiếp tục được hồi sức tích cực, theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn cũng như xét nghiệm máu, nước tiểu, chăm sóc toàn diện để nâng cao thể trạng. Nhờ sự chăm sóc tận tình của đội ngũ y bác sỹ, sức khoẻ bệnh nhân T. từng bước hồi phục, 02 ngày sau mổ bệnh nhân T. đã có thể trò chuyện, tiếp xúc tốt. Và sau khoảng 01 tuần được điều trị tích cực tại Khoa Phẫu thuật Gây mê hồi sức và Khoa Dịch vụ Y tế tự nguyện, bệnh nhân T. khoẻ mạnh xuất viện trong niềm vui mừng khôn xiết của gia đình cũng như đội ngũ y bác sỹ Bệnh viện Sản Nhi Bắc Ninh Số 1. 

Bệnh nhân T. được theo dõi sát sao trong Phòng Hồi sức hậu phẫu 

Phá thai bằng thuốc: Tuyệt đối không tự ý mua thuốc về sử dụng tại nhà 

Có một thực tế là thay vì đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn biện pháp phù hợp, nhiều chị em phụ nữ vẫn tự ý mua thuốc phá thai về uống tại nhà hoặc áp dụng các bài thuốc truyền miệng trong dân gian với mong muốn sổ thai ra ngoài, không phải nằm viện. Tuy nhiên, việc làm này rất nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa tính mạng của người mẹ nếu có biến chứng xảy ra. 

Theo Bác sỹ CKII Đào Xuân Hiền - Phó Trưởng Khoa, Phụ trách Khoa Hỗ trợ sinh sản, thông thường phá thai bằng thuốc được chỉ định khi thai dưới 07 tuần tuổi, siêu âm thai phải làm tổ trong buồng tử cung và người mẹ không mắc các bệnh lý như tim mạch hay các bệnh về máu khác… Thuốc sẽ không có hiệu quả đối với trường hợp thai nhi ngoài tử cung. Phương pháp phá thai bằng thuốc (phá thai nội khoa) được đánh giá an toàn, hiệu quả nhưng với điều kiện tiên quyết là phải được thực hiện dưới sự chỉ định và theo dõi sát sao của bác sỹ sản khoa tại các cơ sở y tế. Thai phụ không được tự ý mua thuốc về phá thai tại nhà, nhất là khi thai đã lớn hoặc thai chết lưu vì rất dễ xảy ra tai biến băng huyết, nhiễm trùng đe dọa nghiêm trọng tới sức khỏe, tính mạng của bản thân. Sau khi phá thai cũng cần có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để cơ thể nhanh hồi phục, đồng thời nên đi tái khám theo hướng dẫn của bác sỹ để tránh gặp phải những biến chứng ảnh hưởng đến sức khoẻ sinh sản sau này.  

Hiền Chúc